Waar komt het woord mijlpaal vandaan?

Een mijlpaal is een belangrijke gebeurtenis in een mensenleven of in de geschiedenis. Vroeger kon je mijlpalen echter letterlijk in de grond vinden.

Mijlpaal is de Nederlandse interpretatie van het Latijnse milliarium, bestaande uit de woorden mijl en paal. De Romeinen plaatsten op hun belangrijkste wegen tweeduizend jaar geleden stenen obelisken (milliaria) die in mijlen de afstand tot de volgende mijlpaal of tot de poorten van een belangrijke stad aangaf.

Mijl is een leenwoord van het Latijns milia (mijlen). Een mijl stond hierbij voor duizend (mille) dubbelpassen, oftewel tweeduizend stappen. De toevoeging -paal komt door de ‘ronde’ vorm die milliaria hadden. Daarnaast gaf paal (sinds 1123 in onze taal als pāl) gaf in de Middeleeuwen ook de afbakening van een grens aan of een stuk oppervlakte.

Later zijn we Milliaria ook metaforisch gaan zien: het behalen van een mijlpaal ging synoniem staan aan het bereiken van een bepaald doel. In het Engels is iets vergelijkbaars gebeurd: daar noemen ze een mijlpaal een milestone.

In Nederland zijn ongeveer twaalf Romeinse mijlpalen gevonden. Toentertijd hadden ze echter niet alleen een navigeerfunctie: mijlpalen gaven ook aan wie het voor het zeggen had in een gebied. Dit ging soms zelf zo ver dat bepaalde plaatsen minder goed of zelfs niet genoemd werden.

Leuk feitje: In Rome stond één mijlpaal die boven alle andere ging: de Milliarium Aureum. Deze stond ooit in het Forum Romanum en gaf het punt aan waar alle Romeinse wegen zouden beginnen. Het spreekwoord ‘Alle wegen leiden naar Rome’ komt hiervandaan!

Nog een leuk feitje: Tegenwoordig is vooral de moderne Engelse mile bekend. Deze staat voor 1.609 meter. Vroeger hadden we echter ook de Hollandse mijl! Die was gelijk aan één uur lopen en varieerde van 4,4 tot 6,3 km. De ‘tweeduizend Romeinse passen’ staan voor 1400 tot 1500 meter.

Meer etymologievoer: de florissante betekenis achter floreren
Wist je dat… een foto vroeger ook wel een lichtbeeld genoemd werd?