6 woorden met een (hele) leuke etymologie

Achter de woorden in onze taal schuilen de mooiste verhalen. Daarom speur ik elke week naar de etymologie in van woorden uit onze taal. Maar sommige herkomsten zijn écht heel bijzonder. In dit artikel neem ik je daarom mee naar 6 voorbeelden van woorden met een (hele) leuke etymologie. Let’s-a-go!

1. Schilderij

Wist je dat het woord schilderij afstamt van ridderbepantsering?

Via de emblemen op hun schilden, konden ridders tijdens de Middeleeuwen laten zien uit welke adellijke familie kwamen. Iemand die in 1270 dit soort herkenbare emblemen op ridderschilden verfde, noemde men een scildere. Na verloop van tijd ging deze ambacht synoniem staan voor verver. Schilders verfden niet alleen schilden, maar ook plafonds, muren, kledij en, natuurlijk, het witte doek. Zo is langzamerhand het woord scilderiënen uiteindelijk schilderijen ontstaan.

2. Planeet

Wist je dat planeet eigenlijk staat voor dwaler of zwerver?

Deze bijzondere betekenis komt doordat ze constant van positie wisselen aan de nachtelijke sterrenhemel. De Oude Grieken gingen Mars en de zijnen daarom plánḗtēs astéres noemen, wat letterlijk staat voor dwaalsterren. Later werd dit verbasterd tot simpelweg plánḗtēs (πλανήτης). Dit betekent dwaler of zwerver, en is een afleiding van het werkwoord planãn (dwalen). Grieken gebruikten dit werkwoord oorspronkelijk als ze een zwervende kudde vee wilden aanduidden!

3. Wereld

Wat hebben weerwolf en wereld met elkaar gemeen?

De oorsprong van beide woorden is in het (moeilijk woord) antropocentrisme te vinden: de filosofie dat de mens het middelpunt van ons bestaan is. Net als dat weerwolf de menselijke variant van wolf is (letterlijk: menswolf), is wereld de menselijke kijk van de Aarde. Wereld is een zogenoemde samenstelling, bestaande uit de van oorsprong Germaanse woorden wera- en aldi. Wera betekent mens, en aldi staat voor ouderdom of leeftijd. Je kunt wereld dus letterlijk definiëren als leeftijd van de mens.

4. Dinosaurus

Wist je dat dinosaurus officieel verschrikkelijke hagedis betekent?

Deze term hebben we te danken aan Engelse paleontoloog Richard Owen. In 1842 bedacht hij de wetenschappelijke naam dinosauria om een groep pas ontdekte fossielen van gigantische reptielen te beschrijven. Dinosauria is een samenstelling van de Oudgriekse woorden deinos (verschrikkelijk) en sauros (hagedis). Achteraf is de term een beetje gek gekozen, gezien er later natuurlijk ook wat minder groteske dino’s (en zelfs vogeldino’s) gevonden zijn. Een bijzondere naam is het echter zeker!

5. Floreren

Wist je dat floreren vroeger ook stond voor letters versieren?

Toen wij floreren tussen 1450 en 1500 overnamen vanuit het Latijnse woord voor bloeien (florere), had het drie betekenissen: bloeien, letters versieren en verluchten. Dit laatste betekende iets als: een tekst of boek aantrekkelijker maken met illustraties. Vroeger floreerde dus niet alleen iets, je kon ook zelf iets floreren! Enkel bloeien heeft (in metaforische vorm) de tand des tijds echter doorstaan.

6. Muziek

Wist je dat muziek vernoemd is naar de Griekse godinnen van de kunst en wetenschap?

Deze godinnen heetten de Muzen, en de Oude Grieken geloofden dat zij schrijvers en kunstenaars inspireerden tot de prachtige werken die zij maakten. Dit werd mousikḕ tékhnē genoemd: de kunst der muzen. Of beter vertaald: muziek! De Romeinen verbasterden dit tot mūsica, toonkunst. Het heeft vervolgens nog tot 1265 geduurd voordat wij in Nederland iets van het woord meekregen. Naar alle waarschijnlijkheid hebben wij het woord geleend van het Franse Musique.

Nog veel meer woorden met een (hele) leuke etymologie!

Dat was ‘m! Dit is echter nog maar het topje van de leuke etymologieënijsberg. Wist je bijvoorbeeld dat nachtmerrie eigenlijk nachtspook betekent of dat Pokémon oorspronkelijk heel anders zou heten?

Als je dit leuk vindt om te lezen, hou mijn Instagramkanaal @DeVerhalenbekokstover en deze website dan zeker in de gaten!

Volg mij op Instagram!