De bekokstover
De wollige herkomst van bekokstoven
Bijzonder woord hé, dat bekokstoven? Het is ook heerlijk wollig oud Nederlandsch (de oorsprong dateert van rond 1900), met een evenzo wollige betekenis: ‘Heimelijk bedisselen.’ Prachtig!
Dit betekent zoiets als het smeden van geheime plannetjes, en men associeerde bekokstoven doorgaans veel met onze politiek. “Een amendement dat door de voorstellers met de regeering bekokstoofd was”, schreef de Nederlandsche Courant treffend in 1912.
Wat de herkomst van bekokstoven is? Etymologen zijn er wat over verdeeld, maar het is waarschijnlijk afgeleid van kokstoven, dat ‘iets uitvoeren’ betekent. Deze wollige lettercombinatie schreven we namelijk al sinds 1730 in onze boekwerken. De Etymologiebank speculeert dat het ook van bekoken (iets overwegen, onderzoeken, of in voldoende mate koken) kan komen, al duikt dit woord pas rond 1850 in de Nederlandse taal op. Zelf ben ik er echter van overtuigd dat we het woord aan die snode Friezen te danken hebben: met bekokstove, bekonkelen of bepankoekbakke zijn er maarliefst drie synoniemen voor bekokstoven in het Frysk!
In minder wollige tijden gebruiken we bekokstoven echter als creatief synoniem voor verzinnen, bedenken of beramen – afgeleid van het Engelse woord ‘concoct’.
Heimelijk bedisselaar van verhalen
Daar heb ik mijn inspiratie voor de naam De Verhalenbekokstover ook weggehaald. Ik vind dat schrijven helemaal niet alleen draait om het, ehm, schrijven. Er komt een vleugje creativiteit aan te pas, een toefje analyse, een snufje persoonlijkheid. Je laat jouw hersenspinsels tot leven komen. Net als bij een kliederig kunstwerk beraam je, of beter gezegd, bekokstoof je iets waar jijzelf – én diegene die het leest – heel blij van wordt.
Leuk feitje: bekokstoven eindigde op nummer drie in Van Dale’s verkiezing voor mooiste Nederlandse woord van de afgelopen 150 jaar. Nét onder regelneef en winnaar bolleboos. Het heeft ergens ook wel wat: ‘De heimelijke disselaar van verhalen’. Wellicht maar een naamsverandering overwegen?
Achter elk woord schuit een verhaal
Wist je dat het woord schilderij afstamt van ridderbepantsering? Of dat je voor de herkomst van wereld moet kijken naar weerwolf? Elke week duik ik de geschiedenis in van een woord uit de Nederlandse taal. Duik gerust mee!
Heehoi! Leuk dat je dit lees! Wordpress liet mij geen witregels doen, dus dat heb ik zo even opgelott!